Meksyk i jego tradycje

Cmentarze są ważnym punktem obchodów meksykańskiego Dnia Zmarłych. I chociaż powód może być podobny do polskiego - aby "spotkać się" ze zmarłymi - sposób w jaki wiele rodzin meksykańskich to robi, jest zupełnie inną bajką. Często cmentarz meksykański jest miejscem świętowania całej rodziny oraz przyjaciół.

Jedno z miejsc w których ta tradycja jest najpopularniejsza, to mała miejscowość Mixquic w Tláhuac, która jest miejscem najczęściej odwiedzanym podczas tych dni. Podczas tych obchodów, w Mixquic pozostaje żywa stara tradycja nazywana "godziną dzwonnika", podczas której mieszkańcy miasta chodzą dzwoniąc dzwonkami,aby odwiedzić ołtarze w różnych miejscach. Podczas tego spaceru śpiewają, otrzymując w zamian tamales (danie meksykańskie pochodzenia przedkolumbijskiego, składające się z nadziewanego ciasta z mąki kukurydzianej, gotowane na parze po uprzednim owinięciu liściem z kolby kukurydzy) lub owoce.

Znana jest również tradycja "Alumbrada" - oświetla się panteon setkami świec, które wraz z zapachem kopalu (kopalina składająca się z żywic niektórych drzew tropikalnych (iglastych lub liściastych), słowo pochodzi z języka nahuatl i znaczy "kadzidło") chronią groby przyozdobione w kwiaty poprzez odegnanie złych duchów, dzięki czemu dusza może powrócić do swojego domu bez żadnego zagrożenia.

Z powodu tych wszystkich tradycji Mixquic jest miejscem pełnym magii, tradycji i kultury meksykańskiej.

Zgodnie z tradycją, podczas obchodów Dnia Zmarłych dusze powracają na Ziemię, aby odwiedzić swoich bliskich. W Meksyku, aby uczcić drogę, którą pokonują dusze zmarłych, aby powrócić do świata żywych, stawia się ołtarze, które często mają trzy poziomy symbolizujące niebo, ziemię i zaświaty. 

Aby przyjąć swoich bliskich, meksykanie stawiają ołtarze, na których składają w ofierze rzeczy, które najbardziej lubili zmarli, np. ich ulubione danie, picie, słodycze, zabawki. Całości dopełniają kwiaty Aksamitki wzniesionej, które swoim kolorem i zapachem pomagają odnaleźć drogę zmarłym.

Zgodnie z tradycją, ofiary powinno się złożyć 31 października. Nikt nie może ich od tej pory dotykać, ponieważ są one przeznaczone dla zmarłych i to właśnie oni rozpoczynają ucztę. Dopiero kiedy zadowolone duchy powrócą do zaświatów, dania ofiarne zostają zjedzone przez członków rodziny i przyjaciół.

Pierwszą z tradycji meksykańskich, które chciałabym opisać jest to Dzień Zmarłych (Día de Muertos). Święto to obchodzone jest, podobnie jak w Polsce, pierwszego (wigilia właściwego święta) i drugiego listopada. I na tym podobieństwo między tymi świętami się kończy. Podczas gdy w Polsce jest to czas powagi, smutku i refleksji na temat przemijania życia, w Meksyku jest to czas wesołej zabawy.

Czas obchodzenia tego święta jest związamy z katolickimi Zaduszkami i dniem Wszystkich Świętych, jednak tradycje obchodzenia tego święta wywodzą się jeszcze z czasów prekolumbijskich. Szacowany czas obchodzenia tej tradycji to 3000 lat. Po przybyciu konkwistadorów do Ameryki, przesunęli oni pogańskie zwyczaje, które wcześniej obchodzone były dziewiątego miesiąca azteckiego kalendarza słonecznego Xiuhpohualli (miesiąc, który wypada w okolicach naszego sierpnia), tak aby zbiegały się w czasie z chrześcijańskimi obchodami Święta Zmarłych i pomieszali chrześcijańskie i pogańskie zwyczaje tworząc unikalną i niezwykle interesującą tradycję. Dawniej, trwające miesiąc święto, obchodzone było ku czci boginii Mictecacihuatl, nazywanej "Królową Śmierci", żony boga Mictlantecuhtli - Władcy Krainy Zmarłych. W dzisiejszych czasach jej postać została zamieniona przez "la Catrinę", postać narysowaną i spopularyzowaną przez meksykańskiego rysownika Jose Posadę Guadelupę.

Śmierć jest symbolem, który wywołuje w ludziach podziw, strach i niepewność nawet dzisiaj. Przez wiele lat różne kultury wytworzyły wierzenia dotyczące śmierci i aby ją czcić, wywyższać, zastraszać, albo nawet wyśmiewać utworzyły różnorodne rytuały i tradycje. Meksyk jest krajem bogatym w różne kultury i tradycje. Jednym z ważniejszych aspektów, które łączą go w jeden naród, jest spojrzenie ludzi na śmierć oraz wierzenia i tradycje, które jej dotyczą.

Należy zaznaczyć, że mimo iż to święto jest bardziej charakterystyczne dla Meksyku i paru innych krajów Ameryki Centralnej, zwyczaj jego obchodzenia przyjął się też w kilku miejscowościach w USA, w których osiedliło się wielu emigrantów z Ameryki Środkowej, oraz do miejsc jeszcze bardziej egzotycznych jak Praga oraz miejscowość Wellington w Nowej Zelandii, chociaż zachowanie w tym przypadku elementów tradycyjnych jest oczywiście niezbyt wierne. Może to być uznane za odpowiedź na równie kontrowersyjne dla nas, ale bardziej skomercjalizowane, Halloween.

Na koniec należałoby zaznaczyć, że pomimo iż to święto przekształciło się w symbol narodowy i jest w taki sposób przedstawiane w meksykańskich szkołach, wiele rodzin meksykańskich obchodzi Dzień Zmarłych w sposób w jaki robią to katolicy. 

Cześć. Nazywam się Marlena i zdecydowałam się prowadzić ten blog o Meksyku i jego tradycjach. Ciekawe dlaczego akurat ten temat? Hmmm, może dlatego, że jest to kraj tak różnorodny, tak kolorowy, tak odmienny od naszego, a jednak mimo wszystko tak mało znany w Polsce. Oczywiście wszyscy mamy jakieś skojarzenia z Meksykiem. Jednak na pewno nie wszystkie informacje, które wydaje nam się, że dotyczą Meksyku, są prawdziwe. 

Uczestnicząc w zajęciach internetowych na platformie Uniwersytetu Warszawskiego na temat kultury Meksykańskiej dowiedziałam się wiele ciekawych rzeczy na temat tego kraju. I właśnie dlatego chciałabym wam go trochę przybliżyć, abyście również podziwiali ten kraj, jego tradycje i różnorodność i być może w przyszłości odwiedzili Meksyk :)

Besos y hasta pronto,

Marlena