Archiwum maj 2014


maj 19 2014 A na ołtarzu...
Komentarze: 0

Już wcześniej pisałam trochę o ołtarzach. Jednak teraz chciałabym opisać dokładniej ołtarz oraz jego elementy.

Wg tradycyjnych wierzeń dusze dzieci powracają na ziemię pierwszego listopada, a dusze dorosłych - drugiego listopada. Zwyczajowo w te dni odwiedza się groby zmarłych na cmentarzach. Groby przystraja się, a następnie bawi koło zmarłego bliskiego.

Jeżeli rodzina nie ma możliwości odwiedzenia miejsca spoczynku zmarłego, wznosi ołtarz ku jego czci w domu, przystraja go, a na kolejnych poziomach umieszcza się rytualne ofiary. Na ołtarzu znajdują się między innymi:

Ulubione potrawy zmarłego Szklanki z wodą Dla dorosłych: butelki z mezcalem, tequilą, pulque lub atole Cygara Dla dzieci słodycze i zabawki woskowe świeczki (veladora) oświetlające zmarłemu drogę i odganiające złe duchy. Czaszki zrobione z cukru - calaveras de azucar - opisane dokładniej już wcześniej w poprzednim poście, często z imieniem zmarłego, lub jako żart, z imieniem osoby wciąż żyjącej. Po święcie dzielone i zjadane przez rodzinę i przyjaciół. Chleb zmarłych (pan de muerto) - wypiek ze słodkiego ciasta z jajkiem o różnych kształtach - od normalnych okrągłych, z figurkami, przez kształty czaszek, po kształty kości. Kwiaty - 1 i 2 listopada rodzina porządkuje groby i przyozdabia je oraz ołtarze wymyślnymi kompozycjami kwiatowymi z róż, słoneczników oraz najważniejszego z nich - meksykańskiej aksamitki wzniesionej (cempaxóchitl), hodowanej już przez Azteków, a nazywanej w Meksyku Kwiatem Zmarłych. Uważa się, że cempoaxóchitl ma moc wzywania i prowadzenia dusz do ołtarzy ku ich czci.

Wszystkie te rzeczy umieszcza się na ołtarzu wokół zdjęcia zmarłego.

A na końcu kilka zdjęć:


maj 17 2014 Konstrukcja ołtarza
Komentarze: 0

Nie jest prosto opisać ołtarz. Każde miejsce w Meksyku ma swoje własne tradycje dotyczące ołtarza. Nawet ilość poziomów jest bardzo różna. W niektórych miejscach ołtarze mają jeden poziom. Jego przykładem Jest ołtarz z majańskiego miasteczna  El Júpare w Huatabampo.


Wiele ołtarzy jest dwu lub trzypoziomowych, ale istnieją również takie które mają nawet siedem poziomów, które nazywają się escalones. Chciałabym wam opisać właśnie taki ołtarz.

Na pierwszym poziomie stawia się fotografię świętego lub Matki Boskiej. Drugi poziom jest dla duszy znajdujących się w czyśćcu. Na trzecim stawia się sól dla duszy dzieci przebywających w czyśćcu. Na czwartym kładzie się "pan de muerto" - chleb zmarłych, czasami przystrojony zabarwionym na czerwono cukrem symbolizującym krew. Na piątym znajduje się jedzenie i owoce uwielbiane przez zmarłego. Na szóstym poziomie stawia się zdjęcie zmarłego, dla którego został zbudowany ołtarz. Na siódmym i ostatnim poziomie kładzie się różaniec z krzyżem zrobiony z tejocote (rodzaj owocu) i limonki.

Poniżej przykład ołtarza o siedmiu stopniach:


W kolejnej notce postaram się przekazać następne informacje dotyczące ołtarzy.

maj 15 2014 Calaveritas
Komentarze: 0

Calaveritas (Czaszeczki)

Jest to nazwa rymowanek (rimas) - krótkich, często czterowierszowych satyrycznych wierszyków o ludzkich czaszkach - oraz rycin, czyli litografii, przedstawiających czaszki, gustownie i bogato poubieranych ludzkich szkieletów, itp. i czaszek z cukru.


Rimas jest to specyficzny rodzaj wiersza w których uosobienie śmierci szydzi z charakterystycznych i wyolbrzymionych cech żyjących osób. Jest to dobry sposób, aby żartować z władzy, polityków i innych osób publicznych. W tych rymowankach śmierć przyjmuje postać (karykaturalną) danej żyjącej osoby i zza grobu prawi rymowanki.

calav

Tradycję litografii zapoczątkował José Posada Guadelupe. I chociaż jego przedstawienia szkieletów i czaszek nie zostały wykonane z myślą o Dniu Zmarłych, meksykanie, z uwagi na występującą w jego litografiach personifikację śmierci, uznali je za tradycyjny element tego święta.

calavera

Cukrowe czaszki - są to słodycze w formie czaszki, najczęściej robione z cukru, czekolady, szarłatu, gumy, itp. Zazwyczaj są sprzedawane na tradycyjnych rynkach nazywanych "Todos Santos" (Wszystkich Świętych) oraz w normalnych sklepach, na pchlich targach, itd.


maj 14 2014 Dzień zmarłych w animacjach
Komentarze: 0

Ponieważ w Meksyku dzień zmarłych jest świętem wesołym, spotkaniem ze zmarłymi bliskimi, jest to również dobry temat dla krótkometrażowych filmików animowanych.

Wklejam tutaj dwa linki do filmików na youtube, chociaż oczywiście jak poszukacie, znajdziecie ich więcej. Sądzę, że ich opis jest zbędny, ponieważ uzbrojeni w wiedzę z poprzednich postów na pewno będziecie umieli docenić ich wartość ;-)

https://www.youtube.com/watch?v=jCQnUuq-TEE

https://www.youtube.com/watch?v=r5ZTLNCGyuU

maj 13 2014 O Catrinie słów kilka
Komentarze: 0

Catrina

La Catrina zwana również La Calavera Garbancera jest to figurka stworzona na początku XX wieku przez meksykańskiego rysownika i mistrza litografii Jose Guadelupe Posadę. Miano Catrina nadał jej meksykański malarz i grafik Diego Rivera, znany mąż Fridy Kahlo. La Catrina to szkielet kobiety w eleganckiej sukni i w kapeluszu z piórami, uosabiający kobietę z wyższych sfer. Jest symbolem śmierci, która zajmuje szczególne miejsce w kulturze meksykańskiej. Wg meksykanina śmierć to dalszy ciąg życia, które tu na ziemi jest czymś ulotnym, ledwie mgnieniem. Prawdziwe życie zaczyna się dopiero po śmierci, która jest esencją życia. Dlatego meksykańskie wizerunki śmierci nie są czymś strasznym - raczej są to bawiące się, tańczące i pijące szkielety. Z okazji święta zmarłych w Meksyku organizowane są konkursy oraz wielkie wystawy sztuki ludowej, której tematem przewodnim jest śmierć - np. poezja (tzw. calaveritas) czy konkurs na najładniejszy ołtarz ku czci śmierci lub zmarłych. Catrina podczas obchodów święta zmarłych pojawia się wszędzie - w domach oraz na ulicach w formie rzeźb, figurek, obrazów czy litografii, a także w formie przebrań (przykład pokazany w poście rozpoczynającym temat Dnia Zmarłych).

Catr